Abraham Harold Maslow

Abraham Harold Maslow; 01. april 1908 – 08. jun 1970.

Iako se rodio prvog aprila, rođenje Abrahama Harolda Maslowa uopšte nije bilo šala njegovim roditeljima. On je najstariji od sedmoro djece oca Samuela i majke Rose, prve generacije jevrejskih imigranata iz Rusije, koji su odlučili da se presele u New York, Brooklyn. Svoje djetinjstvo Maslow je proveo u četvrti u kojoj se konstantno suočavao sa antisemitizmom, od strane učitelja i vršnjaka koji su ga često proganjali, a u nekoliko situacija i bacali kamenje na njega. Kod kuće nije bila ništa bolja situacija.

Prema njegovim riječima, otac je volio viski, žene i tuče. Često je isticao kako je mladi Abraham izrazito ružan i glup. Odnos sa majkom takođe je bio loš. Ona je držala katanac na frižideru, a otvarala ga je samo onda kada je bila dobre volje. Jednom prilikom, Maslow je pronašao mačiće na ulici te ih sakrio u podrum porodične kuće, gdje im je pokušao dati malo mlijeka. Tada je naletila majka koja se razbjesnila te ščepala mačiće i bacila ih o zid. S obzirom na okruženje u kojem se Maslow nalazio, nije mu preostajalo ništa drugo nego da se posveti knjigama i učenju.

Kako on to i sam kaže:

„Bio sam mali jevrejski dječak u ne jevrejskom naselju. To je nešto kao biti prvi crnac upisan u potpuno ‘bijelu’ školu. Bio sam izolovan i nesrećan. Odrastao sam u bibliotekama i među knjigama, bez prijatelja“.

S vremenom, otuđenost od roditelja prerasla je u potpuni prekid komunikacije. Jedina osoba s kojom je imao i održavao (dobar) odnos kroz život bio je njegov stric.

Školovanje i profesionalni razvoj

Abraham Maslow je pohađao ‘Boys High School’ (srednju školu za dječake), gdje je uređivao magazin latinskog jezika, kao i školske novine pod nazivom Principia. Sa 17 godina upisuje gradski koledž u New Yorku, a da bi udovoljio ocu, 1926. kreće na večernje časove prava u Brooklynu. Za nepune dvije sedmice, shvata da pravo nije za njega te se naredne godine prebacuje na Cornell Univerzitet. Tu uzima časove kod čuvenog Edwarda B. Titchenera, međutim, biva obeshrabren te odlučuje da napusti studije psihologije i vrati se na gradski koledž u New Yorku.

1928. ipak se ‘vraća’ psihologiji i prebacuje na Univerzitet Winsconsin, gdje je diplomirao 1930, magistrirao 1931, a doktorirao 1934. godine. Magistarsku tezu odbranio je kod profesora Hulseya Casona, dok je doktorsku tezu odbranio kod profesora Harrya Harlowa. Istraživanja su uglavnom vršena u laboratorijama na bijelim miševima, što je i Maslow činio sve dok nije odlučio da istražuje ‘žensku seksualnost’ te uvidio da je praktičnije istraživati na majmunima zbog sličnosti sa našom vrstom. Kao i većina psihologa tog perioda, i on je bio pod uticajem bihejviorizma, ali ubrzo razvija sopstvenu teoriju hijerarhije potreba i motiva te humanistički pristup kao koncept poimanja prirode čovjeka.

U periodu studiranja, 31. decembra 1928. godine, ženi se Berthom Goodman, sa kojom ostaje sretno oženjen do kraja života i sa kojom dobija dvije ćerke, Ann i Ellen. Po završetku studija, počinje da predaje na Univerzitetu Winsconsin, a potom 1935. prelazi na Columbia Univerzitet, gdje je radio sa Edwardom L. Thorndikeom narednih 18 mjeseci. Thorndike mu daje test inteligencije na kojem Maslow, na iznenađenje obojice, bilježi IQ 195. On mu takođe daje dozvolu da radi na istraživanju ljudske seksualnosti, čime se Maslow bavio sve do 1942. godine. U tom periodu radio je na Brooklyn koledžu sve do 1951, kada seli sa ženom i djecom, prvo u Californiu, a potom i u Massachusett, gdje je na Brandeis Univerzitetu bio predsjednik katedre za psihologiju.

Hijerarhija potreba i motiva i humanistička teorija ličnosti

Više o teoriji samoaktualizacije pročitajte ovdje

1954. godine, Maslow objavljuje svoje čuveno djelo pod nazivom ‘Motivacija i ličnost’. Tim djelom on je utemeljio jedan novi pristup i (humanističku) teoriju ličnosti koja je na neki način poimana kao revolucionarna teorija, s obzirom na to da su u tom periodu dominirala dva smjera u psihologiji, bihejviorizam i psihoanaliza. Bijehviorizam je poimao čovjeka kao prazan organizam koji je konstantno pod uticajem vanjskih činioca te je zainteresovan samo za njegove reakcije i odgovore na date činioce. Psihoanaliza je poimala čovjeka kao biće koje je pod uticajem urođenih nagona, konflikta te nesvjesnih procesa.

Humanistički pristup odbacuje bihejvioralno učenje, koje čovjeka poima kao stroj koji je moguće programirati, čime se zanemaruju specifična ljudska obilježja, kao što su vrijednosti, ciljevi, težnje, ljubavi, ljubomora, stid, stvaralaštvo itd. Ovaj pristup takođe odbacuje i psihoanalitičko učenje, prema kojem je čovjekova priroda loša te bazirana na urođenim instinktima, što čovjeka ne razlikuje od životinje. Humanisti čovjekovu prirodu poimaju kao jedinstvenu, posebnu i autentičnu, koja teži (samo)aktualizaciji sopstvenih potencijala i mogućnosti.

Put do samoaktualizacije ličnosti vodi preko zadovoljavanja određenih motiva, odnosno potreba, što predstavlja osnovnu teorijsku postavku te temelj Maslowljeve psihologije ličnosti.

Prema njemu, svaki pojedinac ima ciljeve (motive i potrebe) koje želi u životu postići. Ispunjavanje istih, djeluje kao nagrada što život čini vrijednim te mu daju smisao. Ti ciljevi su individualni, urođeni, a među njima vlada određena pravilnost i red, tj. hijerarhija. U toj hijerarhiji postoji pet nivoa i to:

1. Osnovne fiziološke potrebe, kao što su potrebe za hranom, vodom, kiseonikom, spavanjem, seksom, zaštitom od ekstremnih temperatura, potrebom za izlučivanjem i potrebom za senzornom stimulacijom.
2. Potrebe za sigurnošću, kao što su potrebe za stalnošću, redom, poretkom, strukturom i potrebe za predvidljivošću događaja u bližoj i daljoj budućnosti.
3. Potrebe za pripadanjem i ljubavlju, prije svega porodičnoj grupi, a zatim i ostalim grupama u koje se pojedinac uključuje te nastoji da se afirmiše.
4. Potrebe za samopoštovanjem mogu se podijeliti u dvije grupe i to: potrebe za poštovanjem samoga sebe i potrebe za poštovanjem od strane drugih ljudi.
5. Potrebe za samoaktualizacijom predstavljaju iskorišćavanje svih kapaciteta, potencijala i talenata koje pojedinac ima.