George Alexander Kelly; 28. april 1905 – 06. mart 1967

„Niko ne mora da se nađe u ćorsokaku svojih alternativa, niti iko mora da bude žrtva sopstvene biografije. Ljudi ne mogu da izaberu svoju prošlost, ali mogu da se opredjele za svoju budućnost.“

 Kada se spomene ime George Kellya većina će prvo pomisliti na čuvenog američkog švercera, pljačkaša banaka i kidnapera koji se dodatno proslavio u Roger Cormanovom biografskom filmu iz 1958. godine pod nazivom ‘Machine-Gun Kelly’ što je dotičnom i bio nadimak. Osim što je u dva navrata bio u Kanzaškom zatvoru, rodnom mjestu George A. Kellya kome je ovaj tekst posvećen, spomenuti gangster sa njim nema ništa zajedničko.

U svijetu psihologije i psihoterapije George Alexander Kelly je poznat po psihologiji ličnih konstrukata (PLK) na čijem temelju se bazira konstruktivistička psihoterapija i savjetovanje. Prema ovoj teoriji ne postoji jedna apsolutna i objektivna stvarnost, već mnoštvo konstrukcija. Čovjek se posmatra kao naučnik koji pokušava što bolje da osmisli svijet koji ga okružuje postavljajući si hipoteze koje potvrđuje ili opovrgava. Date konstrukte pojedinac kreira na osnovu sličnosti i razlika koji mu omogućavaju da se događaji predviđaju a samim tim i kontrolišu. Oni su sačinjeni od dva pola koji imaju suprotna značenja od kojih pojedinac bira onaj pol konstrukta koji mu se čini prikladniji za datu situaciju.

Za razliku od većine psiholoških teorija (npr. Maslowljeva teorija hijerarhije potreba i sl.) koje govore o energiji i motivaciji pojedinca, Kelly se ne oslanja na date pojmove jer on čovjeka ne posmatra kao pasivno biće. Za njega je čovjek aktivan stvaralac svijeta zbog čega je on u samom terapeutskom procesu, zajedno sa svojim klijentom, radio na razvoju novih i unapređenju starih konstrukcija. PLK ne prihvata univerzalnu kategorizaciju psiholoških poremećaja kao što su DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) i ICD (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems), već putem tehnika u dijagnostičkom i terapeutskom procesu pokušava da se prilagodi svakom pojedinom slučaju da bi se razumjelo klijentovo konstruisanje. Neke od tehnika su: mreža repertoara i samokarakterizacija koje je konstruisao lično Kelly, kao i metoda ljestvica, piramide, tehnika ABC itd. koje su konstruisali njegovi sljedbenici.

George A. Kelly je rođen 28. aprila 1905. godine na farmi u blizini Perta u Kanzasu kao sin jedinac majke Elflede, bivše učiteljice, i oca Theodora, prezbiterijanskog sveštenika. Zbog teškog života na farmi, 1909. godine su bili prinuđeni da se presele u Kolorado gdje su živjeli pune 4 godine. Za to vrijeme, a i jedan period nakon povratka u Kanzas, Kelly nije pohađao nijednu školu, te je bio edukovan od strane roditelja. Njegovo formalno obrazovanje je započeto tek sa 13 godina u internatu u Vičiti i trajalo je od 1918. do 1921. godine. Nakon 3 godine provedene u internatu on upisuje ‘Friends’ univerzitet gdje su zabilježeni prvi Kellyevi uspjesi jer je 1924. godine osvojio prvo mjesto na takmičenju u oratorici (Peace Oratorical Contest). Potom prelazi na ‘Park’ koledž u Misuriju gdje 1926. godine dobija ‘bachelor’ diplomu iz fizike i matematike.

Iako je planirao da nastavi sa usavršavanjem u navedenoj oblasti, učestvovanje u debatnom klubu i pobjeda na takmičenju u oratorici su promijenili polje njegovog interesovanja koje je sve više postajalo socijalne prirode. Tada upisuje master studije na ‘edukativnoj sociologiji’ na Univerzitetu u Kanzasu vezano za sociologiju i radne odnose, te 1927. godine završava master tezu  na temu ‘kako radnici u Kansas City-ju provode svoje slobodno vrijeme’. Prije nego što je završio master tezu, Kelly se upisao i na Univerzitet u Minesoti, odsjek biometrija i sociologija.

Iako je honorarno držao časove iz oratorike raznim radnim organizacijama, Udruženju američkih bankara i potencijalnim budućim američkim građanima, Kelly je nakon par sedmica bio prinuđen da napusti Univerzitet jer si nije mogao priuštiti školovanje. Na zimu 1927. godine on se seli u Ajovu gdje na ‘Sheldon Junior’ koledžu počinje da predaje psihologiju i oratoriku, te upisuje dramaturgiju, uključujući i časove psihoterapije. Tu upoznaje svoju buduću ženu Gladys Thompson. Prije nego što su se vjenčali 03. juna 1931. godine, Kelly je učestvovao u razmjeni studenata te otišao u Edinburg  gdje je 1930. godine diplomirao pod mentorstvom Sir Godfrey Thomsona koji je najpoznatiji po svojoj kritici Spearmanovog G faktora inteligencije. Zatim se vraća u Iowu gdje je dva dana prije vjenčanja doktorirao na odsjeku za psihologiju pod mentorstvom Carla Seashora.

Nakon dosta neobičnog školovanja, Kellyevo prvo zaposlenje je bilo u ‘Fort Hays Kansas State’ koledžu gdje je radio narednih 12 godina, sve do II svjetskog rata. S obzirom na to da je Amerika bila pogođena ‘velikom depresijom’, a uviđajući kakav težak život vode farmerske porodice u Kanzasu, Kelly je zajedno sa svojim studentima pokrenuo tzv. putujuću kliniku. Mnogi njegovi klijenti nisu bili u mogućnosti da mu plate, mnogi nisu mogli ni da dođu do njega, ali on bi svejedno zajedno sa studentima putovao i po nekoliko sati da bi im pomogao. Njegov rad je obuhvatao psihoterapiju, profesionalnu orijentaciju i logopedski tretman.

U početku, Kelly je primjenjivao samouko znanje iz psihoanalize i bihejviorizma, ali je ubrzo potom uvidio njihovu ograničenost na životne probleme farmera. Postepeno, on je razvijao sopstvenu teoriju i filozofiju koju je nazvao ‘konstruktivistički alternativizam’. Bilježio je svoje ideje te ih pretočio u jedan obiman rukopis koji je oklevao da objavi jer se znatno razlikovao od tadašnjih psiholoških teorija. Međutim, njegovi učenici su rukopis poslali mnogim izdavačima te ga 1955. godine objavili u dva toma pod nazivom „Psihologija ličnih konstrukata“. Ova Kellyeva kapitalna studija je rezultat njegovog raznolikog školovanja, ličnog životnog iskustva i znanja stečenog putem ‘putujuće klinike’.

Pored navedenog djela, od 1935. do 1940. godine on je objavio niz radova vezanih za praktična pitanja kliničke dijagnoze, rad kliničke psihologije, korišćenje dijagnostičkih testova itd. Takođe je planirao da objavi knjigu koja bi sačinjavala niz njegovih radova u periodu od 10 godina, ali ju je ostavio nedovršenu jer je iznenada umro 1967. godine. Poglavlja iz nedovršene Kellyeve knjige su sakupljena i posthumno objavljena u Maherovom zborniku pod nazivom „Klinička psihologija i ličnost“ 1969. godine. Mnogi psiholozi su smatrali da su Kellyevi radovi autobiografski jer su sadržili i toplinu, i humor i toleranciju što su bile njegove osobine prema osobama koje su ga jako dobro poznavale.

Za Kellya je bitno spomenuti i njegov angažman u vojsci kao psiholog u avijaciji gdje je zajedno sa kolegama psiholozima učestvovao u selekciji kadrova prilikom primanja u vojni odnos. 1944. godine se zapošljava kao profesor na Univerzitetu u Merilendu, dok se godinu dana kasnije prebacuje na Univerzitet u Ohiu na katedru za kliničku psihologiju gdje je radio kao profesor i direktor Univerziteta punih 19 godina. Kelly je dobijao pozive da predaje na različitim univerzitetima širom svijeta kao što su Univerzitet u Chicagu, Nebraski, Kaliforniji itd. u SAD-u, te Evropi, SSSR-u, Južnoj Americi, Aziji i slično. Bio je izabran za predsjednika ‘Američkog odbora profesionalnih psiholoških ispitivača’ (American Board of Examiners in Professional Psychology), kao i za predsjednika kliničke psihologije i psihologije savjetovanja u ‘Američkoj psihološkoj asocijaciji’ (American Psychological Association) od kojih je 1965. godine dobio nagradu za doprinos kliničkoj psihologiji. Posljednje 2 godine svoga života je proveo na Brendis Univerzitetu na ‘Riklis Chair of Behavioral Science’, jer se odazvao na poziv čuvenog humanističkog psihologa Abrahama Maslowa koji ga je pozvao na navedeni Univerzitet.

Za njegovu teoriju kažu da je u isto vrijeme i psihoanalitička (Freudova, Adlerova i Jungova), i američka, marksistička, tomistička, bihejvioristička, Apolonova, zatim pragmatična i reflektivna, i na kraju teorija sama za sebe. Postoje mnogi sljedbenici koji su nastavili stopama George A. Kellya, okupljeni oko Internacionalnog udruženja za psihologiju ličnih konstrukata koji obuhvata Udruženja Sjeverne Amerike (NAPCN), Evrope (EPCA) i Australije (APCA), uključujući i brojna nacionalna udruženja.

Prenošenje tekstova s portala dopušteno isključivo u skladu s Uvjetima korištenja